روزنامه تایمز گزارش داد مقامهای جمهوری اسلامی از جمله علی لاریجانی، مشاور علی خامنهای، اخیرا با هدف تقویت توانمندیهای نظامی و دفاعی حکومت ایران از جکله در حوزه هستهای چندین بار به صورت مخفیانه به روسیه سفر کردهاند.
بر اساس این گزارش، لاریجانی در ماههای اخیر چندین بار با پروازهای محرمانه به روسیه سفر کرده و برای کسب کمک مسکو در برنامه هستهای و سامانههای پدافند هوایی ایران، گفتوگوهای پشتپردهای مقامات ارشد روس داشته است.
این روزنامه نوشت: «او نماینده خامنهای است که ارتباط بسیار نزدیکی با رژیم دارد و به پیشبرد امور و انجام دادن آنها شهرت یافته... پروازهای محرمانه او به مسکو نشاندهنده تعمیق روابط ایران و روسیه و افزایش نفوذ متقابل آنها بر یکدیگر است.»
تلاش تهران برای تقویت روابط با مسکو در حالی صورت میگیرد که جمهوری اسلامی در مرحلهای بحرانی قرار دارد چرا که موقعیت آن در خاورمیانه تضعیف شده و به دلیل تحریمهای غرب، با مشکلات اقتصادی روزافزونی دست و پنجه نرم میکند.
تایمز افزود هرچند جمهوری اسلامی اکنون در حال مذاکره با کشورهای اروپایی در ژنو است اما «افشاگریها در مورد دیدارهای پنهانی با روسیه ممکن است نگرانیهایی را در خصوص نیتهای تهران برانگیزد».
بنا بر این گزارش و به نقل از منابع اطلاعاتی غرب، ایران به دنبال دریافت کمکهای بیشتر از روسیه در زمینههای هستهای و تخصص مرتبط است. این همکاری دههها قدمت دارد و شامل تامین سوخت هستهای برای یک رآکتور هستهای آب سبک با توان هزار مگاوات هم بوده است.
نگرانی از کمک روسیه به برنامه هستهای نظامی ایران
یک منبع اطلاعاتی غربی به تایمز گفت: «از آنجا که روابط راهبردی دو کشور در حال تعمیق است و روسیه نیز برای تامین موشک و پهپاد به ایران وابسته شده، این نگرانی وجود دارد که مسکو آماده باشد تا خطوط قرمز پیشین در رابطه با برنامه هستهای ایران را زیر پا بگذارد.»
به گفته دکتر ویلیام آلبرک، مدیر پیشین منع گسترش سلاحهای هستهای در ناتو، روسیه پیشتر بخشی از اجماع جهانی بود که نمیخواست ایران یک قدرت هستهای شود.
سیاستی به گفته این کارشناس ممکن است اکنون تغییر کرده باشد: «ممکن است روسیه، زمانی که ایران شروع به ارسال هزاران پهپاد برای استفاده در اوکراین کرد، به این نتیجه رسیده باشد که گسترش تسلیحات هستهای دیگر آنقدر هم مسئله مهمی نیست. در حالی که ایران خودش میتواند یک بمب بسازد، قطعا از همکاری مخفیانه با روسیه سود میبرد.»
آلبرک ادامه میدهد حتی اگر بازدیدهای مقامات و کارشناسان ایرانی از روسیه کوتاه باشند، آنها میتوانند با حضور در تاسیسات روسیه چیزهای زیادی یاد بگیرند.
این مدیر پیشین ناتو به تایم گفت: «میتوانند چند دانشمند ایرانی را به تاسیسات تولید سلاح هستهای روسیه، آرزاماس، پنزا،بفرستند، و آنها در عرض ۲۴ ساعت چیزهای زیادی یاد میگیرند. یک آخر هفته کاری فشرده به ایرانیها ایدههای فراوانی میدهد.»
به گزارش تایمز کارشناسان معتقدند با این حال، ساخت کل سلاح و نصب آن بر موشک مناسب برای استقرار (مثلا یک موشک بالستیک) زمان بیشتری میبرد. برآوردها بین چند ماه تا حدود یک سال متغیر است.
آلبرک میگوید ایران «ممکن است یاد بگیرد چگونه یک بمب کوچکتر و پیچیدهتر بسازد، شاید یک سلاح یک مگاتنی، یا یک سلاح هستهای که در گلوله توپخانه جا شود.»
تلاش برای تقویت سامانههای هوایی تهران
به گفته منابع اطلاعاتی غربی، ایران همچنین به دنبال دریافت جدیدترین نسخه جنگنده سوخو ۳۵ است تا توان رزمی نیروی هواییاش را ارتقا دهد. گزارشها حاکی است که این جنگندهها شاید از پیش خریداری شده باشند.
بر اساس این گزارش تهران همچنین میخواهد سامانههای پدافند هواییاش را که در آخرین دور از حملات و ضدحملات سال گذشته به دست اسرائیل نابود شدند، مجدد نصب کند.
سامانههای موشکی پدافند هوایی اس-۳۰۰ ایران که گفته شده در حملات اخیر اسارئیل از بین رفتند از روسیه خریداری شده بودند.
به گزارش تایمز، مسکو از لاریجانی که پیشتر هم از فرماندههای سپاه بوده، برای مذاکره درباره تحویل پهپاد و موشک به منظور استفاده در اوکراین استقبال کرده است؛ معاملهٔ تسلیحاتی که ایران باوجود شواهد گسترده از کاربرد پهپادهای ساخت ایران در جنگ اوکراین، همواره انکار میکند.
ایران همچنین از روسیه درخواست کمک لجستیکی کرده تا از نفوذ گسترده مسکو در منطقه بهره گیرد و نیروهای شبهنظامی شیعه حزبالله را که در حملات اخیر اسارئیل به لبنان به شدت تضعیف شده اند، مجددا تسلیح کند.
پیشتر در ۲۱ دی، ویلیام بِرنز، رییس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سیآیای، با اشاره به ناکامیهای منطقهای اخیر حکومت ایران گفت جمهوری اسلامی در موضع ضعف قرار گرفته و این شرایط میتواند تهران را به سوی مشارکت در مذاکرات هستهای «جدی» سوق دهد.